တိုးခ်ဲ႕ခြင့္သာ ရမယ္ဆိုရင္ ထား၀ယ္မွာသဘာ၀ေနရာေတြအမ်ားၾကီး

ေမွ်ာ္ရစ္ကမ္းေၿခ တစ္ေနရာ
photo : ကိုနဂါး

ထား၀ယ္ကုိ ေနာက္ထပ္ ကမၻာလွည့္ ခရီးသြားမ်ား အေျခ ခ်ရာ ေနရာ တစ္ခုျဖစ္လာ မလား ဟု ေစာေက်ာ သူမ်ား ရွိသည္။ ျမန္မာႏိုင္င ံေတာင္ဘက္ပိုင္း ထား၀ယ္သည္ သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ အလွေတြ၊ သယံဇာတ အလွေတြ ရွိေသာ္ျငား အေၾကာင္းေၾကာင္းေၾကာင့္ ပြင့္လင္း ျမင္သာမႈ မရွိခဲ့။
ယခုမူ ထား၀ယ္ စီမံကိန္း ကဲ့သုိ႕ေသာ အခင္းအက်င္း အသစ္မ်ားေၾကာင့္ ခရီးသြား ဧည့္သည္မ်ား ၀င္လာမစဲ ျဖစ္လာသည္။ ထို႕ေၾကာင့္ စီးပြားေရး ေၾကာင့္ပင္ျဖစ္ေစ၊ သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ အလွေၾကာင့္ ပင္ျဖစ္ေစ၊ ခရီးသြား ဧည့္သည္ေတြ လာခဲ့လွ်င္ ထိုခရီးသည္ေတြ အတြက္ မိမိတို႔ ထား၀ယ္ေဒသ သည္ အဆင္သင့္ ျဖစ္ျပီလား ။ အမွန္တကယ္ ခရီးသြားမ်ား အေျခခ် သင့္ေသာေနရာ ျဖစ္ပါသလား။ ဘာေၾကာင့္နည္း။ ဘာေတြ ျပင္ဆင္ထားဖို႕လိုအပ္သနည္း၊......
စသည္တို႕ကို သိရွိႏိုင္ရန္ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္တြင္  ရန္ကုန္ တကၠသိုလ္တြင္ ထား၀ယ္ ေဒသတြင္ ျဖစ္ႏိုင္ေခ် ခရီးသြား ေနရာမ်ားကုိ သုေတသန ျပဳထားေသာ “Geopraghical Assessment On the Potential Ecotourism Sites in Dawei District,Tanintharyi Region” က်မ္းျဖင့္ ပါရဂူဘဲြ႕ကို ရရွိခဲ႕ ျပီး ထား၀ယ္ ေဒသခရီးသြား လုပ္ငန္းႏွင့္ ပတ္သက္ျပီး ေစာင့္ၾကည့္ ေလ့လာေနသည့္ ထား၀ယ္ တကၠသိုလ္၊ ပထ၀ီ၀င္ ဌာနမွ ေဒါက္တာေက်ာ္ႏိုင္အား ေမးျမန္း ထားပါသည္။
Dawei Watch  – ဆရာေရ ထား၀ယ္ ခရီးသြား လုပ္ငန္းနဲ႔ ပတ္သက္ျပီးေတာ့ က်မ္းျပဳ ထားတယ္လို႕ သိရပါတယ္။ ဒီေတာ့ ဆရာ ထား၀ယ္ ေဒသရဲ့ လက္ရွိ ခရီးသြား လုပ္ငန္း အေနအထား ေလးကို သံုးသပ္ ေပးပါခင္ဗ်ား။
Dr. Kyaw Naing  - အမ်ားၾကီးကို တိုးတက္ ေျပာင္းလဲ လာတယ္လို႔ ေျပာရမွာေပါ့ဗ်ာ..။ အရင္တုန္းက ဒီကို လာေရာက္ လည္ပတ္သူ ေတာ္ေတာ္ နည္းတယ္။ ၂၀၁၀-၁၁ မွာႏိုင္ငံျခားသား အေရအတြက္ ၅၈၁၄ ဦးကေန ၂၀၁၁-၁၂ မွာေတာ့ ႏိုင္ငံျခားသား ၁၀၄၅၉ ဦး လာခဲ့တယ္။ တိုးတက္ လာတယ္ေပါ့။ ျပည္တြင္း ခရီးသြားလည္း သိသိသာသာ တိုးတက္လာတာ ေတြ႔ရပါတယ္။

DW – ဘာေၾကာင့္အခုလို တိုးတက္လာတာလဲ ခင္ဗ်ား ။
Dr. KN – ၂၀၀၉-၂၀၁၀ ေနာက္ပိုင္း ခရီးသြား ေတြပိုလာၾကတာက ထား၀ယ္ ေရနက္ ဆိပ္ကမ္း ေၾကာင့္လည္းပါတယ္။ ျပည္တြင္း ခရီးသြားေတြ ကေတာ့ တစ္ျခား ေနရာေတြ သူတို႔သြားလည္ ေနရတာ ထပ္ေနျပီ။ ဒါေၾကာင့္ ေနရာ အသစ္ျဖစ္တဲ့ ထား၀ယ္ ကိုေရြးခ်ယ္ လာတာ။ ေနာက္တစ္ခ်က္က ေဒသတြင္း တည္ျငိမ္ ေအးခ်မ္း လာတာ ေၾကာင့္လည္းပါတယ္။
 DW – ထား၀ယ္ ေဒသ ခရီးသြား လုပ္ငန္း တိုးတက္ဖို႔ အတြက္ အၾကီးမားဆံုး စိန္ေခၚမႈ ေတြက ဘာေတြ ျဖစ္မလဲ ခင္ဗ်ား ။
Dr. KN - ခရီးသြား လုပ္ငန္း တိုးတက္ဖို႔အတြက္ အၾကီးမားဆံုး စိန္ေခၚမႈ ကေတာ့ Infrastructure နဲ႔ Services ေကာင္းေကာင္း ရွိဖို႔လိုတယ္။ ထား၀ယ္ ေဒသအေနနဲ႔ ဒီက႑ေတြက အမ်ားၾကီး လိုေသးတယ္။ အဓိက ကေတာ့  လမ္းပန္း ဆက္သြယ္ေရးနဲ႔ ခရီးစဥ္ လံုျခံဳမႈရွိေရး၊ အဆင့္မီ ဟိုတယ္ အခန္း အေရအတြက္၊ လြယ္ကူ ျမန္ဆန္တဲ့ ဗီဇာ စနစ္၊ မျဖစ္မေန ဆက္ဆံ ရမယ့္ဌာန ေတြရဲ့ လုပ္ထံုး လုပ္နည္းနဲ႔ စီမံခန္႔ခြဲမႈ ပံုစံ၊ စားေသာက္ဆိုင္ေတြ၊ လမ္းခရီးမွာ သန္႔ရွင္းသပ္ရပ္ စနစ္က်တဲ့ သန္႔စင္ခန္း ဒါေတြ လိုအပ္တယ္။ အခ်ိဳ႕ဧည့္သည္ ေတြက အရည္အေသြး ျမင့္မားတာကို အဓိက ထားေပမယ့္ လက္ခံ ႏိုင္ေလာက္တဲ့ အေနအထားရွိတဲ့ စားေသာက္ဆိုင္ ေတြ လိုအပ္ပါတယ္။ ျပန္ခ်ဳပ္ရင္ေတာ့ အေျခခံ အေဆာက္အဦး ျဖစ္တဲ့ လမ္းပန္း ဆက္သြယ္ေရး နဲ႔ ၀န္ေဆာင္မႈေပါ့။
DW – အစိုးရ အေနနဲ႔ ဒါေတြ ေက်ာ္လႊားႏိုင္မယ္ လို႔ထင္လား ဆရာ ။
Dr. KN – ေက်ာ္လႊားႏိုင္မွာပါ။ အရင္က အရိပ္မည္း ၾကီးေၾကာင့္ မတိုးတက္ ခဲ့ဘူး။ အခု ႏိုင္ငံေတာ္ အစိုးရ လက္ထက္ တင္းက်ပ္တဲ့ ဥပေဒေတြ၊ စည္းမ်ဥ္း စည္းကမ္းေတြ၊ မူ၀ါဒေတြ မရွိေတာ့ဘူး။ ေဒသ တြင္းမွာလည္း ျငိမ္းခ်မ္းေရး ရလာတယ္။ ခုလို internet,social networks,websites ေတြက တစ္ဆင့္ ထား၀ယ္ ေဒသမွာ ရွိတဲ့ မပ်က္စီး ေသးတဲ့ သဘာ၀ အလွအပ ေတြကို ခုထက္ ပိုသိေအာင္ ေဆာင္ရြက္ ရမယ္။ ဒီလို လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ဖို႔ အတြက္လည္း မီဒီယာေတြ၊ public relation ေတြ၊ ေၾကာ္ျငာေတြ၊ လက္ကမ္း  စာေစာင္ေတြ ကတစ္ဆင့္ ျဖန္႔ေ၀တာ ေတြလုပ္ရင္ ပိုတိုးတက္ လာမယ္။ ေနာက္ ထား၀ယ္ မွာလည္း မၾကာခင္ အဆင့္မီ ဟိုတယ္ေတြ ေပၚလာမွာပဲ။ ခုေတာင္ ေဆာက္ေနၾကတာ ေတာ္ေတာ္ ျပီးေနျပီ။ ဟိုတယ္ ခရီးကလည္း ဒီလာျပီး သင္တန္းေတြ ပို႔ခ် ထားတာ ရွိတယ္ေလ။ အျပင္နဲ႔ ထိေတြ႔ ဆက္ဆံမႈ မ်ားလာရင္ေတာ ့လည္း ဌာနဆိုင္ရာေတြ အေနနဲ႔ သူတို႔ တာ၀န္ပိုင္းေတြကို သေဘာေပါက္ လာမွာပါ။
DW – ဘယ္လို အစီအမံ ေတြရွိသင့္ သလဲဆရာ။ အစိုးရပိုင္း ကေရာ၊ ပုဂၢလိကပိုင္း ကေရာေပါ့။
Dr. KN – ခရီးသြား ဧည့္သည္ေတြ ပိုေရာက္ လာဖို႔ ခရီးစဥ္ အသစ္ေတြ ေဖာ္ထုတ္ ရမယ္။ ဟိုတယ္ဇုန္ေတြ တိုးခ်ဲ႕ တည္ေဆာက္ရမယ္။ လမ္းပန္း ဆက္သြယ္ေရး အဆင္ေျပေအာင္ ေဆာင္ရြက္ရမယ္။ ခရီးသြား လုပ္ငန္းနဲ႔ ပတ္သက္ျပီး သင္တန္း ဖြင့္တာတို႔ လုပ္ရမယ္။ အစိုးရရဲ့ အားေပးကူညီမႈနဲ႔ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းရွင္ေတြ၊ ခရီးသြား လုပ္ငန္းနဲ႔ ဆက္စပ္ေနတဲ့ ပုဂၢဳိလ္ေတြ အပါအ၀င္ ေဒသခံ ေတြနဲ႔ NGO အဖြဲ႔အစည္းေတြ အားလံုး ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ရင္ တိုးတက္ လာပါလိမ့္မယ္။`
DW – ထား၀ယ္ ေဒသ ခရီးသြား လုပ္ငန္းအတြက္ အေျခခံ အေဆာက္အဦး ေတြ ျပည့္စံုျပီလား ဆရာ။
Dr. KN – Infrastructure အေနနဲ႔ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ေျပာရရင္ လံုး၀မျပည့္စံု ေသးပါဘူး။ ၂၀၁၁-၁၂ ခရီးသည္ အေရအတြက္နဲ႔ ေတာင္ အခက္အခဲရွိခဲ့တယ္။ ခရီးသည္ အ၀င္မ်ားလာျပီဆိုရင္ လံုေလာက္တဲ့ ၀န္ေဆာင္မႈ ေပးႏိုင္မယ္ မဟုတ္ဘူး။ ထား၀ယ္မွာ လက္ရွိ အေနအထား အရ ဟိုတယ္(၃)လံုးနဲ႔ တည္းခိုခန္း (၂၆)ခု ရွိတယ္။ ဟိုတယ္အခန္း အေရအတြက္ဆုိရင္ (၆၁)ခန္းပဲရွိေသးတယ္။ အဓိကကေတာ့ Infrastructure ေတြပဲ။ လမ္းပန္း ဆက္သြယ္ေရး ေကာင္းဖို႔လိုမယ္။ ဟိုတယ္ေတြ လံုလံုေလာက္ေလာက္ ရွိရမယ္။ ေနာက္ထပ္ အေရးၾကီး တာက ခရီးစဥ္ ေဒသရဲ့လုျံခံဳေရး ပါပဲ။
DW – လက္ရွိသြားလာေနတဲ့ေနရာေတြအျပင္ဘာေတြတိုးခ်ဲ႕ႏိုင္မလဲ ဆရာ။
Dr. KN – ထား၀ယ္မွာ ခရီးစဥ္ တိုးခ်ဲ႕စရာေတြ အမ်ားၾကီးပဲ။ ဘုရားဖူး၊ အပန္းေျဖျခင္း အျပင္ သဘာ၀ အေျခခံ ခရီးသြား လုပ္ငန္း (Ecotourism Sites) ေနရာေတြ အမ်ားၾကီး ရွိပါတယ္။

DW – Ecotourism နဲ႔   ဘာေတြ ကြာျခားမႈ ရွိသလဲ။ Ecotourism ရဲ့ အားသာခ်က္၊ အားနည္းခ်က္ ေတြက ဘာေတြလဲ ဆရာ ။
Dr. KN – Tourism industry ဆိုတာက သဘာ၀ ေဒသေတြကို သြားေရာက္ ေလ့လာ ၾကည့္ရႈရံု ျဖစ္ျပီးေတာ့ Ecotourism က သဘာ၀ ေဒသေတြကို ေလ့လာရံု မကေတာ့ဘဲ ေဒသခံ ေတြရဲ့ ပတ္၀န္းက်င္၊ အသက္ရွင္သန္ ရပ္တည္မႈ ယဥ္ေက်းမႈ ဓေလ့ထံုးစံ မ်ားကို ေလ့လာတာ..။ ေလာက သေဘာအရ ေတာ့ဗ်ာ တစ္ဖက္မွာ တိုးတက္မယ္ တစ္ဖက္မွာ ဆုတ္ယုတ္ တတ္တာပဲဗ်။ အရွိန္နဲ႔ တိုးတက္ေနတဲ့ Econtourism ေၾကာင့္ Impacts ေတြ ျဖစ္လာ ႏိုင္တယ္။ ေကာင္းက်ိဳး အေနနဲ႔ေတာ့ သဘာ၀ ေရေျမ ေတာေတာင္ကို ထိန္းသိမ္းတဲ့ အေလ့အထ ကိုရမယ္။ ရိုးရာ ယဥ္ေက်းမႈနဲ႔ စာေပကို ထိန္းသိမ္း တတ္လာမယ္။ ႏိုင္ငံေတာ္ အတြက္ ႏိုင္္ငံျခား ၀င္ေငြရရံု မကဘဲ ေဒသတြင္း ျပည္သူေတြ အတြက္ အလုပ္အကိုင္ အခြင့္အလမ္းေတြ ေပၚေပါက္ လာမယ္။ ဒါေတြကေတာ့ အက်ိဳးေတြေပါ့။ ဆိုးက်ိဳး ကေတာ့ သဘာ၀ သစ္ေတာ ထိန္းသိမ္းမႈက ပ်က္စီးေစ ႏိုင္တယ္။ စြန္႔ပစ္ ပစၥည္းေတြ ေၾကာင့္ သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ကို ထိခိုက္ ေစႏိုင္တယ္။ ေဒသခံ ျပည္သူေတြရဲ့ အမူအက်င့္ ေျပာင္းႏိုင္တယ္။ အတု ခိုးမွားတာ မ်ိဳးေပါ့။ ႏိုင္ငံျခားသား ဧည့္သည္ ေတြဆီက ၀င္ေငြ ရလို႔ေဒသခံ ေက်ာင္းသားအရြယ္ ကေလးေတြ ေက်ာင္း ပညာေရးမွာ အားေလ်ာ့ လာႏိုင္တယ္။ ဒါေတြက ဆိုးက်ိဳးေတြ။ အားနည္းခ်က္ ေပါ့ဗ်ာ။
DW – ထား၀ယ္မွာ ပင္လယ္ကမ္းေျခအေနနဲ႔ ဘာေတြရွိမလဲ..ဆရာ။
Dr. KN - အမ်ားအားျဖင့္ ခရီးသြားေတြက ေမာင္းမကန္၊ ေမွ်ာ္ရစ္ ကမ္းေျခေတြ ေလာက္ပဲ သြားတာ မ်ားတယ္။ ဒီကမ္းေျခ ေတြထက္ သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ အရေရာ ၊ေရ အရည္အေသြး၊ ကမ္းေျခ အေနအထား ေကာင္းတာေတြ အမ်ားၾကီး ရွိပါတယ္။ ထား၀ယ္ ေဒသမွာ သဘာ၀ အတိုင္း လွပ ေနေသးတဲ့ ကမ္းေျခေပါင္း (၃၀) ေက်ာ္ရွိတယ္။

 ဥပမာ…    စမ္းလွမ္း ကမ္းေျခ၊
 ျမင္းခြာေအာ္ ကမ္းေျခ၊
ကတြဲ၊
 ေက်ာက္ခေမာက္ ကမ္းေျခ၊
မယင္းၾကီး ကမ္းေျခ စသျဖင့္ ေပါ့ဗ်ာ…။

DW – တျခားေလ့လာဖို႔ ေကာင္းတဲ့ေနရာေတြ ညႊန္းပါဦးဆရာ။
Dr. KN –  ဟုတ္ကဲ့။ တျခား ေလ့လာဖို႔ ေကာင္းတဲ့ေနရာေတြ အမ်ားၾကီးပဲ။ ထား၀ယ္ ေဒသဟာ ပင္လယ္ ကမ္းရိုးတန္း ေဒသျဖစ္လို႔ ခရီးသြားလုပ္ငန္း အကြက္အကြင္းေတြ ေဖာ္ထုတ္သင့္တယ္။ သဘာ၀ အေျခခံ ခရီးသြားလုပ္ငန္း လုပ္ကိုင္ႏိုင္တဲ့ ေနရာေတြက ႏြားလဘို႔ေတာင္(၁၅၄၁.၉၈ မီတာ)၊ ေက်ာက္ေသတၱာေတာင္ (၁၀၈၀.၅၂ မီတာ)၊ စပါးေတာင္(၄၄၉.၅၈ မီတာ)၊ ဖိုးေခါင္းေတာင္(၁၀၃၈.၇၆ မီတာ)၊ ေတာမိုးေတာင္(၄၇၅.၁၈ မီတာ) တို႔ပဲ။ သဘာ၀ ထိန္းသိမ္းေရး နယ္ေျမအျဖစ္ သတ္မွတ္ ထားတာက(၂)ေနရာ။ ဧရိယာ၄၉.၁၈ စတုရန္း ကီလိုမီတာရွိတဲ့ “ေမာ့စေကာ့ကၽြန္း” ေဘးမဲ့ ေတာရယ္ ၊ တနသၤာရီ သဘာ၀ သစ္ေတာ ၾကိဳး၀ိုင္း ေဘးမဲ့ေတာရယ္ ႏွစ္ေနရာေပါ့ ။
က်န္းမာေရး အတြက္ အနားယူ အပန္းေျဖႏိုင္တဲ ့ေနရာ..Spa (ေရပူစမ္းေတြေပါ့ေလ..)က

 ေမာင္းမကန္ ေရပူစမ္း
 ပဲေရပူစမ္း၊
 ၀ဇြမ္းေခ်ာင္း ေရပူစမ္း၊
သရက္ငုတ္ ေရပူစမ္း တို႔ပါ။

 ေနာက္…မိုးရာသီမွာေတာ့ ေရတံခြန္ ေတြေပါ့..။

၀ဇြမ္းေခ်ာင္း ေရတံခြန္၊
သကၤန္းတံုး ေရတံခြန္၊
 ပခပ္ ေရတံခြန္၊
 ဆင္ကိုးရပ္ ေရတံခြန္၊
သရက္ေခ်ာင္း ေရတံခြန္၊ ၀င္း၀ ေရတံခြန္၊
သိမ္ကုန္း ေရတံခြန္ တို႔ရွိပါတယ္။

အသစ္ေတြ ေဖာ္ခ်င္ရင္ေတာ့ ထား၀ယ္ ျမစ္အတြင္းမွာ အေပ်ာ္စီး ေလွေလးေတြနဲ႔ ဒီေရေတာ ေတြရဲ့ ေဂဟစနစ္ကို ေလ့လာႏိုင္ ပါေသးတယ္။
DW – ကၽြန္ေတာ္ တို႔ႏိုင္ငံမွာ ဒီလို ေနရာေတြ အမ်ားၾကီး ရွိတာပဲ။ ဘာေၾကာင့္ ထား၀ယ္ကို ခရီးသြားေတြ
စိတ္၀င္စား မွာလဲ ခင္ဗ်ား ။
Dr. KN – ဒီမွာက အမ်ားနဲ႔ မတူတဲ့ ထူးျခားခ်က္ေတြ ရွိပါတယ္။ ထား၀ယ္ ေဒသဟာ ရာသီဥတု အေနနဲ႔ ပ်မ္းမွ်အပူခ်ိန္ ၂၇  ဒီဂရီ စင္တီဂရိတ္၊ ပ်မ္းမွ် မိုးေရခ်ိန္ ၅၀၀၀ မီလီမီတာ ေက်ာ္ရျပီး အလြန္ ထူးျခားတဲ့ ပထ၀ီ အေနအထား ရွိပါတယ္။ ထား၀ယ္ရဲ့ အေရွ႕ဘက္မွာ ၅၀၅၉ ေပ ေလာက္ျမင့္တဲ့ ႏြားလဘို႔ေတာင္ ဟာ ဆယ့္ႏွစ္လ ရာသီစလံုး ႏွင္းေတြရွိတယ္။ ဖံုးေနတယ္။ ဧျပီလ မွာေတာင္ အလြန္ေအးတာ။ ႏြားလဘို႔ ေတာင္ရဲ့ ပတ္၀န္းက်င္မွာ သမပိုင္း ရာသီဥတု ရရွိတဲ့ေဒသမွာ ေပါက္ေရာက္တဲံ ထင္းရႈးေတာ ေတြ၊ ဆားငန္သီး ပင္ေတြ ထူးထူးျခားျခား ေပါက္ေနတယ္။
ျမင္းခြာေအာ္ လိုကမ္းေျခမ်ိဳး မွာတျခားကမ္းေျခ ေတြနဲ႔မတူဘဲ ေရအနက္ ၄ ေပအထိ ကိုယ့္ေျခဖမိုး ကိုယ္ ျမင္ႏိုင္တယ္။ ေရေတာ္ေတာ္ ၾကည္တယ္ဗ်။ ေရပူစမ္း ဆိုရင္ အင္းေလး ေခါင္တိုင္ ေရပူစမ္းက အပူခ်ိန္ ၉၄ ဒီဂရီ ဖာရင္ဟိုက္ ထက္ အမ်ားၾကီး ပိုပူျပီး သဘာ၀ အေလ်ာက္အပူခ်ိန္ ၂၁၂ ဒီဂရီဖာရင္ဟိုက္ ကေန၂၁၉ ဒီဂရီ ဖာရင္ဟိုက္ ရွိတဲ့ ပဲေရပူစမ္း၊ ေခ်ာင္းသာ ကမ္းေျခ ၁.၃ မိုင္ထက္ ရွည္တဲ့ ေမာင္းမကန္ က ၃.၇ မိုင္ အရွည္ကမ္းေျခ.. ဒါေတြက ထူးျခားခ်က္ေတြ ခရီးသြားေတြ စိတ္၀င္စားမွာပါ။
DW – ဒီလို သဘာ၀ အလွေတြ ျပည့္ေနတဲ့ ေနရာမွာ ထား၀ယ္ ေရနက္ဆိပ္ကမ္း စီမံကိန္း အေကာင္အထည္ ေဖာ္မႈ အေပၚ ဆရာဘယ္လို သံုးသပ္မလဲ။
Dr. KN -  တစ္ဖက္ ကၾကည့္ရင္ေတာ့…စီးပြားေရး ဖြံ႔ျဖိဳးတိုးတက္မႈနဲ႔ လူေနမႈ ဘ၀ ျမွင့္တင္ေရး အတြက္ လုပ္ေဆာင္ရင္း နဲ႔တစ္ဖက္ကလည္း သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ကို ညစ္ႏြမ္း ေစႏိုင္တဲ့အတြက္ တိုးတက္မႈနဲ႔ သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရးကို ဒြန္တြဲျပီး အစဥ္အျမဲ လုပ္ေဆာင္သြားဖို႔ သတိျပဳ သင့္ပါတယ္။ စက္မႈနည္း ပညာဖြံ႔ျဖိဳးမႈနဲ႔ အတူသဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ အရည္အေသြး ပ်က္စီးျပီး က်ဆင္းလာ ႏိုင္တာမို႔ ထိန္းသိမ္း ေဆာင္ရြက္ဖို႔ ေတာ္ေတာ္ လိုပါတယ္။ စြန္႔ပစ္ ပစၥည္းကိစၥ၊ ပတ္၀န္းက်င္ ညစ္ညမ္းမႈ ေတြေၾကာင့္ က်န္းမာေရး မထိခိုက္ဖို႔၊ စက္ရံုေတြ စတင္ တည္ေဆာက္ခ်ိန္ ကစျပီး ႏိုင္ငံတကာ စံခ်ိန္ စံညႊန္း သတ္မွတ္ခ်က္ေတြ၊ သက္ဆိုင္ရာ ၀န္ၾကီးဌာနေတြရဲ့ ထိန္းခ်ဳပ္ေရး စီမံခ်က္ ေတြအတိုင္း လိုက္နာဖို႔ လိုပါတယ္။ ဒါေတြ စနစ္တက် မလုပ္ဘူး ဆိုရင္ေတာ့ ထား၀ယ္ ေရနက္ဆိပ္ကမ္းရဲ့ ေတာင္ဘက္ရွိတဲ့ ကမ္းေျခေတြရဲ့ ေဂဟ စနစ္ကိုထိခိုက္လာ ႏိုင္ပါတယ္။ သက္ဆိုင္ရာ နယ္ပယ္ Community ရဲ့ အက်ိဳးစီးပြား မပ်က္ေစဖို႔ ေဘာင္တို႔၊ မူ၀ါဒ တို႔နဲ႔ စနစ္တက် ထိန္းသိမ္းဖို႕ လိုပါတယ္။ ဒါ…ကၽြန္ေတာ့္ အျမင္ေပါ့ေနာ္။
DW – ခရီးသြား လုပ္ငန္း တိုးတက္ေအာင္ လုပ္ရာမွာ Sex tourism လို မ်ိဳးမျဖစ္ေအာင္ မူ၀ါဒ ခ်မွတ္သူေတြ အေနနဲ႔ ဘယ္လို အစီအမံေတြ ရွိသင့္လဲ။
Dr. KN – ခရီးသြား လုပ္ငန္းနဲ႔ စီးပြား ျဖစ္ထြန္းတဲ့ ႏိုင္ငံေတြ ရွိသလိုပဲ ဒီလို တိုးတက္ျခင္းေၾကာင့္ သဘာ၀ ပ်က္စီးတာလည္း ရွိတာပဲ။ အမ်ိဳးသား ယဥ္ေက်းမႈ ေပ်ာက္ကြယ္လု ျဖစ္မယ္ ။ လူမႈ ေရာဂါေတြ ျဖစ္ေပၚ ခံစားမယ္။  အမႈအခင္း ေပါမ်ားျပီး စာရိတၱ ယိုယြင္းမယ္။ ခုနေျပာတဲ့ Sex tourism ကိစၥ၊ မူးယစ္ေဆး၀ါး ကိစၥ၊ လက္နက္ပုန္း ကိစၥ၊ ေလာင္းကစား၀ိုင္း ကိစၥ၊ (Girls, Ganja, Guns, Gambling) ေပါ့ ။ သယ္ေဆာင္ ကူးစက္ျခင္း မျဖစ္ေအာင္ တင္းတင္းက်ပ္က်ပ္ ထိန္းသိမ္းဖို႔ လိုမယ္။ ရာဇ၀တ္မႈ ျဖစ္တတ္တဲ့ ေနရာေတြကို မသြားႏိုင္ေအာင္ ကန္႔သတ္ ထိန္းခ်ဳပ္ျခင္းေတြ၊ မူ၀ါဒေတြကို အခါအား ေလ်ာ္စြာျပဳျပင္တာမ်ိဳး  လုပ္ႏိုင္ရမယ္။ ေနာက္ ေဒသတြင္းမွာ ဆင္းရဲမြဲေတမႈ ေလ်ာ့ပါး ေနရမယ္။ ျပီးေတာ့ ပညာတတ္ေျမာက္မႈ ျမင့္မား ေနရမယ္။ အရပ္ဘက္ လူမႈ အဖဲြ႔အစည္းေတြ ဖြံ႔ျဖိဳး ေနရမယ္။
DW – ထား၀ယ္ ေဒသရဲ႕ ခရီးသြား လုပ္ငန္းေရွ႕ အလားအလာ ကိုလည္း သံုးသပ္ ေပးပါဦး ဆရာ ။
Dr. KN – ထား၀ယ္ ေဒသဟာ အျခား ေဒသေတြနဲ႔ ႏိွဳင္းယွဥ္ရင္ ခရီးသြား လုပ္ငန္း လြတ္လပ္စြာ ခြင့္ျပဳထားတဲ့ ေဒသ မဟုတ္လို႔ တိုးခ်ဲ႕ခြင့္ ရမယ္ဆိုရင္ ေနရာေတြ အမ်ားၾကီးပါ။ ဒီမွာေတာေတာင္ ေရေျမ သဘာ၀ အတိုင္း ရွိေနေသးတယ္။ ျမစ္၊ ေခ်ာင္းေတြ လည္း ဒီအတိုင္းပဲ။ လမ္းပန္း ဆက္သြယ္ေရးသာ ဒီ့ထက္ ပိုေကာင္းရင္ ႏိုင္ငံျခားသား ခရီးသည္ေတြ ေတာ္ေတာ္ စိတ္၀င္စား မယ့္ေနရာ။ ယဥ္ေက်းမႈ အႏု လက္ရာေတြ ေလ့လာ ႏိုင္တဲ့ေနရာေတြလည္း ရွိေသးတယ္။ ခရီးသြား လုပ္ငန္းသာ တိုးတက္ လာမယ္ ဆိုရင္ ဆက္စပ္ေနတဲ့ အလုပ္အကိုင္ အခြင့္အလမ္း ေတြပါ တိုးတက္ လာႏိုင္ပါတယ္။ခရီးသည္ ေတြမ်ားရင္ Direct Suppliers ေတြျဖစ္တဲ့ ဟိုတယ္ေတြ၊ စားေသာက္ဆိုင္ေတြ၊ ေလေၾကာင္းလမ္း၊ ကားလမ္းေတြ ေကာင္းလာႏိုင္မွာေပါ့။ ခုဆို ထား၀ယ္မွာ ဟိုတယ္ေတြ တိုးခ်ဲ႕ ေဆာက္ေနတာ မ်က္ျမင္ပဲေလ..။ ေနာက္ Indirect Suppliers ေတြ ျဖစ္တဲ့ ဟိုတယ္ကို ပစၥည္း တင္သြင္းသူေတြ..၊ သယ္ယူပို႔ ေဆာင္ ေရးလုပ္ငန္းေတြ၊ အခြင့္အလမ္း ရမယ့္အျပင္ local people လို႔ ေခၚတဲ့ခရီးစဥ္ ေနျပည္သူေတြအတြက္ အလုပ္အကိုင္ အခြင့္အလမ္းေတြ အမ်ားၾကီး ရွိလာမယ္။ ေဒသတြင္း အက်ိဳးျဖစ္ထြန္း လာမွာပါ။
DW – ေက်းဇူးပါဆရာ…။
မူရင္းဆိုဒ္ 
မွာလဲသြားဖတ္နိဳင္ပါတယ္